Zelfreflectie

Mooi woord. Zelfreflectie. Maar wat betekent dat nou? Jij die dit leest, weet dat natuurlijk precies. Tegelijkertijd, heb ik toch het gevoel dat veel mensen niet écht weten wat het is, óf ze denken: ik kan heel goed zelfreflecteren. Eén van de uitleggen of definities is in iedergeval:

Het draait hierbij om het terugkijken op eigen ervaringen om daarvan te kunnen leren. Zelfreflecteren betekent dat je jezelf een spiegel voorhoudt om zo stil te staan bij hoe je bijvoorbeeld werkt, welke keuzes je daarbinnen maakt, welke vaardigheden je inzet en hoe dat voelt. Het draait bij reflectie altijd om jou.

Ik merk de laatste tijd dat dit zeker geen vanzelfsprekendheid is. Let wel: ik realiseer me dat het makkelijk is om anderen te bekritiseren, maar ook naar mijzelf te kijken: dus zelfreflectie op mijzelf toe te passen. Ook zelfreflectie met een vlaag humor of een knipoog, is mij niet vreemd. Zelfspot noemen we dat.

Wat ik dus merk in zowel prive als zakelijke omgeving, dat nogal veel mensen naar anderen weten te wijzen maar nauwelijks of niet naar henzelf kijken. Dat zal vast niet iets van de laatste tijd zijn, maar misschien valt het nu gewoon meer op. Veel mensen die wat gespannender zijn door de vele lockdowns, beperking van vrijheid, corona her en der. Snap ik allemaal wel.

Toch vind ik dat je elkaar daar wel op mag of kunt wijzen; in sommige gevallen kan ik mij voorstellen dat de persoon in kwestie helemaal niet bewust is van het gegeven dat hij of zij wel van zich afkijkt, maar niet naar binnen.

Ik schrijf dit blogje ook, omdat het mij dus opvalt de laatste tijd. Collega’s die bijvoorbeeld andermans werk of functie bekritiseren, maar zelf in hun eigen functie nauwelijks een verschil maken. Lekker makkelijk van achter je bureau kritiek leveren op mensen die wél zichtbaar werk doen of effect sorteren. Of privé: dat mensen iets zeggen over een ander op gebied van gevoelens, emotie of gedrag, maar als je degene die deze boodschap brengt dan zelf even op een weegschaal legt; dat je exact dat gedrag bij die persoon ook wel eens hebt gezien of nóg ziet. Begrijp je wat ik bedoel? Ik heb het een tijd geleden ook gemerkt met narcisme: ik ken wel wat mannen die narcistisch zijn (bah, wat een irritante eigenschap) maar ook enkele vrouwen. Die vinden zichzelf héél erg goed, waren altijd ex-partners aan het afkammen maar zelf waren ze na een korte analyse niet zo veel beter.

Ofwel: de eeuwenoude slogan “een betere wereld begint bij jezelf”, is nog steeds actueel. Of misschien wel actueler dan ooit. Kijk dus naar welk specifiek onderdeel je je bij een ander stoort, en kijk of je dat zelf wél echt constant en beter doet? Kan die andere wat van jou overnemen of leren? En misschien doe je het zelf wel goed hoor, dat je je daarom stoort ‘aan de ander’. Dat kan natuurlijk ook. En ik ga er natuurlijk bij mijzelf ook op blijven letten: iets met verbetering van mijzelf: zelfreflectie dus.